Προοίμιο
Όχι, μην μου πείτε, ξέρω! Είναι πολλά αυτά που θέλουμε, μεταξύ άλλων και το τζόκερ, αλλά ας προσπαθήσουμε να είμαστε λίγο αισιόδοξοι. Έλληνες είμαστε.
Έχουμε καιρό να τα πούμε. Το γατί σας … τώρα τι να πω; Τι δικαιολογία να βρω; Κατάπιε τριχόμπαλλες; Θα το πιστέψετε; Η ουσία είναι, ότι έχουμε καιρό να τα πούμε και έχει γεμίσει το στόμα μου λογάκια, όπως της Λολίτσας, της ηρωίδας της παιδικής ιστορίας, για την οποία σας έχω πει. Γέμιζε το στόμα της λογάκια και ποιος την σταμάταγε μετά, όταν τα λογάκια θέλανε να βγούνε. Αλλά οκ, αστειεύομαι, μπορείτε να βγάλετε τα μπαμπάκια από τ’ αυτιά.
Με αυτά και με κείνα μπήκαμε και στον Μάιο και οδεύουμε ολοταχώς για το καλοκαιράκι. Άλλη υπόθεση η βροχούλες. Μπόρες είναι. Καταιγιδούλες. Πέρυσι είχαμε μέχρι τον Ιούνιο βροχές. Θυμάμαι που σας έλεγα ότι γίναμε Λονδίνο. Μην γκρινιάζουμε λοιπόν.
Η φυσιογνωμία του Μαΐου έχει διπλή υπόσταση, με την αναγέννηση της φύσης, μετά την ακινησία ή τον ύπνο του χειμώνα. Πολλοί οι συμβολισμοί εδώ. Ο Μάιος, διάβαζα κάπου, ονομάστηκε έτσι από τη ρωμαϊκή θεότητα Maja (Μάγια). Το οποίο Μάγια με την σειρά του προήλθε από το ελληνικό Μαία, που ήταν η μητέρα του Ερμή και σήμαινε τροφός και μάνα. Παραδοσιακά λοιπόν, από αρχαιοτάτων χρόνων, η πρώτη μέρα του Μάη, στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, συνδέεται με τη νίκη της Άνοιξης κατά του Χειμώνα ή την ήττα του θανάτου από τη ζωή και γιορτάζεται σχεδόν σε όλο τον κόσμο.
Η δεύτερη Παρασκευούλα του Μαΐου λοιπόν σήμερα, και όπως έδειξε το πράγμα, εδώ και πολύ καιρό, κάθε εκπομπή φέτος είναι παραμονές μιας σημαντικής μέρας. Ή πολύ κοντά τέλος πάντων, αν όχι παραμονές. Γιατί μετά την δεύτερη Παρασκευούλα, ως είθισται, ακολουθεί η δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, ημέρα που κάθε χρόνο, τα τελευταία 110 χρόνια, έχουμε την Γιορτή της μητέρας. Μην περιμένετε λοιπόν να μιλήσουμε για τις τιμές των ζαρζαβατικών στην λαϊκή απόψε. Για την μητέρα θα μιλήσουμε. Την δική σας, την δική μου, την μητέρα όλων μας.
Θα πούμε λοιπόν για την γιορτούλα και θα μιλήσουμε και για κάποιες μάνες, που πήγαν την μητρότητα ένα βήμα παραπέρα και θα σας κάνουν να δακρύσετε. Στη χειρότερη, θα στείλετε λουλούδια στη μαμά σας. Σε λίγο.
Η Γιορτή της Μητέρας
Αυτό που ίσως δεν ξέρατε, είναι ότι οι πρώτες αναφορές για Γιορτή της Μητέρας και της μητρότητας έρχονται από την αρχαία Ελλάδα. Πως αλλιώς; Η μητέρα Γη, η Γαία, σύζυγος του Ουρανού είναι η προσωποποίηση της φύσης, που γεννά όλο τον κόσμο και λατρεύεται σαν η υπέρτατη θεότητα. Η λατρεία περνά στη συνέχεια στην κόρη της, Ρέα, σύζυγο και αδερφή του Κρόνου. Η Ρέα λατρεύεται σαν η "Μητέρα των Θεών", καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη, που γέννησε με τοκετό και ανάθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τιμές στη Ρέα κάθε άνοιξη, καθώς ήταν παράλληλα και θεά της γης και της γονιμότητας. Για τον ρόλο της Μαίας σας είπα ήδη.
Σας ακούγομαι λίγο σαν βικιπαίδεια; Είναι επειδή τα βρήκα στην βικιπαίδεια αυτά.
Στην πιο σύγχρονη έκδοση της, η γιορτή καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από το αγγλικό και το αμερικανικό κίνημα των γυναικών. Η Αμερικανίδα ακτιβίστρια Ann Reeves Jarvis διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα, με το όνομα Mothers Friendships Day, ημέρες φιλίας δηλαδή, το οποίο περιελάμβανε συναντήσεις, πικ-νικ και άλλες εκδηλώσεις, τις Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες και ήταν μια προσπάθεια, που σκοπό είχε, να ενημερωθούν καλύτερα οι μητέρες για θέματα που αφορούσαν την σωστή ανατροφή των παιδιών.
Παράλληλα, το 1870 η Julia Ward Howe, σουφραζέτα και δυναμική ακτιβίστρια, ξεκίνησε ένα κίνημα να καθιερωθεί η 2 Ιουνίου, ως ημέρα εορτασμού της Mother’s Peace Day, στα πλαίσια των προσπαθειών της να ενώσει τις μητέρες της εποχής, για την παγκόσμια ειρήνη. Αυτά ήταν μόνο η αρχή.
Anna Jarvis
Η Ann Reeves Jarvis, εκτός από την πρωτοβουλία με τις ημέρες φιλίας, που απευθύνονταν στις μητέρες, ήταν μια ειρηνοποιός ακτιβίστρια, που προσέφερε επίσης εθελοντικά της υπηρεσίες της στην νοσηλεία στρατιωτών κάθε παράταξης, κατά την διάρκεια του Αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Η Άννα θέλησε να τιμήσει με τον τρόπο αυτό την μητέρα της και το έργο της, αλλά πολύ σύντομα επέκτεινε την ιδέα του εορτασμού, να συμπεριλάβει όλες τις μητέρες του κόσμου, πιστεύοντας, ότι μια μητέρα είναι το πρόσωπο που έχει κάνει τα περισσότερα πράγματα για τα παιδιά της, από οποιονδήποτε στον κόσμο.
Ενώ αρχικά το Κογκρέσο απέρριψε το αίτημα της Jarvis, τελικά με την επιμονή και τις προσπάθειες της και ενώ σιγά – σιγά, μία - μία οι πολιτείες άρχισαν να γιορτάζουν την ημέρα αυτή τοπικά, η Άννα κατάφερε το 1914 να υπογραφεί ένα διάταγμα, από τον τότε πρόεδρο της Αμερικής Γούντροου Γουίλσον (Woodrow Wilson), με το οποίο καθιερώθηκε η γιορτή της μητέρας, κατά την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, ως επίσημος εορτασμός του κράτους.
Αν και η Άννα πέτυχε τον σκοπό της, πολύ σύντομα στράφηκε κατά του εορτασμού, θεωρώντας ότι έγινε αντικείμενο εμπορευματοποίησης. Με τις διάφορες εταιρείες να τυπώνουν κάρτες για την γιορτή, να πουλάνε λουλούδια και να διαθέτουν δώρα για τις μητέρες, η Άννα βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπη με την κοινή γνώμη. Θεωρούσε ότι η γιορτή ήταν μια ευκαιρία έκφρασης της αγάπης και της ευγνωμοσύνης προς την μητέρα και ότι είχε καθαρά συναισθηματικό χαρακτήρα και όχι εμπορικό. Οργάνωσε τότε πολλά μποϋκοτάζ και διαμαρτυρίες και δεν ήταν λίγες οι φορές που αντέδρασε δυναμικά, με αποτέλεσμα σε κάποια περίπτωση να συλληφθεί κιόλας.
Τελικώς, προς το τέλος της ζωής της, ήδη από το 1940, οκτώ χρόνια πριν πεθάνει, αηδιασμένη από την τροπή που πήρε το όλο ζήτημα, με την εμπορευματικοποίηση της γιορτής, είχε αποκηρύξει ολοκληρωτικά τον εορτασμό και μάλιστα φημολογείται, ότι ανεπίσημα προσέγγιζε μέλη του Κογκρέσου, να αφαιρέσουν την γιορτή, από το επίσημο εορτολόγιο του κράτους. Βεβαίως τίποτε από αυτά δεν έγινε στο τέλος.
Εντυπωσιακό είναι πάντως ότι η Άννα, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε για την καθιέρωση της γιορτής, η ίδια παρέμεινε σε όλη της την ζωή ανύπαντρη και άτεκνη.
Η Γιορτή στον Σύγχρονο Κόσμο
Επίσης διαφορετικοί είναι οι λόγοι, αλλά και οι παραδόσεις, στις διάφορες χώρες του κόσμου. Στην Κορέα γιορτάζεται η Μέρα των Γονέων. Στην Αλβανία έχει συνδεθεί με ένα τραγικό γεγονός, όπου εργάτριες μια κλωστοϋφαντουργίας που απεργούσαν, κλεισμένες μέσα σε ένα εργοστάσιο, όταν ξέσπασε μια φωτιά, είχε σαν αποτέλεσμα να καούν ζωντανές 129 μητέρες. Στην Αρμενία πάλι γιορτάζεται ως ημέρα Μητρότητας και Ομορφιάς.
Στην Βολιβία γιορτάζεται ως ημέρα μνήμης για τις γυναίκες που σφαγιάστηκαν από τους Ισπανούς στην μάχη της Κορονίλλα, κατά τον αγώνα των Βολιβιανών για ανεξαρτησία, από την Ισπανική κυριαρχία. Στην Γαλλία και στην Γερμανία ο εορτασμός χρησιμοποιήθηκε για να ενθαρρύνει τις γυναίκες να κάνουν περισσότερα παιδιά, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπισθεί η υπογεννητικότητα, προβάλλοντας τις αξίες της μητρότητας. Τέλος, σε πολλά κομουνιστικά κράτη, η μέρα γιορτάζεται συνδυαστικά με την Ημέρα της Γυναίκας, στις 8 Μαρτίου.
Στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε αρχικά με την γιορτή της Υπαπαντής που γιορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, όπου η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ που πηγαίνουν τον 40 ημερών Ιησού στο Ναό για ευλογία, για να "σαραντίσει", όπως λέμε σήμερα. Ο παράλληλος εορτασμός της μητέρας ξεκίνησε το 1929 με προφανή τον συμβολισμό. Όμως κατά την δεκαετία του 1960, ο θρησκευτικός εορτασμός ατόνησε και ενισχύθηκε η δυτικόφερτη συνήθεια εορτασμού της 2ης Κυριακής του Μαΐου. Η εκκλησία όμως επιμένει στην παλαιά ημέρα εορτασμού και διοργανώνει σχετικές εκδηλώσεις.
Λίνκολν
Το χειμωνιάτικο πρωινό της 31ης Ιανουαρίου 1861, ο Αβραάμ Λίνκολν μπήκε μέσα σε ένα απομονωμένο αγρόκτημα και φαινομενικά απολιθωμένο, στη μεγάλη λιμνοθάλασσα του Ιλινόις. Ο πρόεδρος είχε ένα ιδιαίτερο αντίο που έπρεπε να παραδώσει πριν από την αναχώρηση του από το Ιλλινόις για την αναγόρευση του ως προέδρου. Μέσα σε αυτό το ζεστό αγροτόσπιτο, ο Λίνκολν έσκυψε και αγκάλιασε τη ρυτιδιασμένη γυναίκα που ονόμαζε «μητέρα», όχι όμως την γυναίκα που τον γέννησε, αλλά την μητέρα που τον βοήθησε και τον έβαλε στο μονοπάτι που οδηγούσε στον Λευκό Οίκο.
Η Νανσί Χανκς Λίνκολν, η φυσική μητέρα του, είχε εμφυσήσει τις αρετές της ειλικρίνειας και της ευσπλαχνίας στον γιο της και έσπειρε τον σπόρο της πνευματικής του περιέργειας. Παρά το γεγονός ότι η ίδια στερείτο τυπικής μόρφωσης, η Νανσύ Λίνκολν είχε περάσει τη σημασία της μόρφωσης στο νεαρό αγόρι. Όταν η μητέρα του πέθανε ξαφνικά το 1818, από δηλητηριασμένο γάλα, ο 9χρονος τότε Αβραάμ κατέρρευσε.
Δεκατέσσερις μήνες αργότερα, ο πατέρας του Λίνκολν, Θωμάς, επέστρεψε στην παλιά του γειτονιά και συνάντησε ξανά την Σάρα Μπους Τζόνστον, με την οποία γνωριζόταν από παλιά και η οποία είχε μόλις χάσει τον άντρα της στην επιδημία χολέρας του 1816. Στην πρόταση γάμου που της έγινε από τον πατέρα του Λίνκολν απάντησε θετικά, όταν εκείνος συμφώνησε να εξοφλήσει τα εκκρεμή χρέη του άντρα της και παντρεύτηκαν.
Ο Θωμάς Λίνκολν έφερε τη Σάρα και τα τρία παιδιά της στο μικρό σπιτάκι του, για να ζήσουν όλοι μαζί, με τα δύο δικά του παιδιά, τον Αβραάμ και την αδερφή του. Η νέα σύζυγος βρήκε το μέρος εκεί «άγριο και έρημο» και το ίδιο θα μπορούσε να είχε πει και για τον Αβραάμ. Σαν πρώτη της δουλειά, τον έντυσε να μοιάζει με άνθρωπο, όπως έλεγε η ίδια και μετά ασχολήθηκε με το αγροτόσπιτο, το οποίο δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση.
Όπως έγραφε ο Jeff Oppenheimer, συγγραφέας του βιβλίου "That Nation Might Live", ένα ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο στην εκτενή έρευνα του για τον ισχυρό δεσμό μεταξύ του Lincoln και της μητέρας του, "Ζούσαν μέσα στη βρωμιά. Η Σάρα έβαλε τον Thomas να βάλει ξύλινο πάτωμα, να φτιάξει την οροφή και να ασβεστώσει το σπίτι και μέσα σε λίγες εβδομάδες, ήταν ένα εντελώς καινούριο σπίτι. Έγιναν και πάλι άνθρωποι. "
Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της συμβίωσης, η Sarah Lincoln διαπίστωσε ότι ο νέος της γιος ήταν υπόδειγμα παιδιού. «Ο Αμπε» όπως τον έλεγε χαϊδευτικά « ήταν το καλύτερο αγόρι που είχα δει στη ζωή μου», είπε χρόνια αργότερα μετά το θάνατό του. "Ουδέποτε μου αντιμίλησε και ποτέ δεν αρνήθηκε να κάνει κάτι που του ζήτησα. Ποτέ δεν μου είπε ένα ψέμα στη ζωή του, ποτέ δεν προσπάθησε να ξεφύγει, ποτέ δεν απέφυγε".
Η Σάρα λοιπόν, μια θετή μητέρα, έρχεται να γεμίσει το τεράστιο κενό στη ζωή του Λίνκολν, μετά την απώλεια της βιολογικής του μητέρας. Αν και αναλφάβητη και εκείνη, συνέχισε το έργο της βιολογικής μητέρας του και καλλιέργησε ακόμη περισσότερο μέσα του τα πνευματικά ενδιαφέροντα και την όρεξη του για μάθηση. Του έφερνε βιβλία για να διαβάσει. Έτρεφε και η ίδια απεριόριστη εκτίμηση για την μόρφωση και αναγνώρισε από πολύ νωρίς, ότι υπήρχε κάτι το ιδιαίτερο σ’ αυτό το αγόρι και υπερασπίστηκε με όλες της τις δυνάμεις το δικαίωμά του να συνεχίσει την πνευματική του ανάπτυξη.
Όλα αυτά, πολύ σύντομα σφυρηλάτησαν έναν ισχυρό δεσμό αγάπης ανάμεσα τους. "Το μυαλό του και το δικό μου, όσο λίγο έχω, φαινόταν να τρέχουν μαζί, να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση", είπε η Σάρα. Αντιμετώπισε τον Lincoln σαν να ήταν η σάρκα και το αίμα της, προσφέροντας αγάπη, καλωσύνη και ενθάρρυνση. Επιστρέφοντας την αγάπη της, ο Λίνκολν με την σειρά του, την αποκαλούσε «Μητέρα». Είχε πει μάλιστα τότε, ότι η μητέρα του, εννοώντας την μητριά του, ήταν ο καλύτερος φίλος του σε αυτόν τον κόσμο και ότι κανένας γιος δεν μπορούσε να αγαπά μια μητέρα περισσότερο από ότι την αγαπούσε εκείνος.
Όταν ο πατέρας του πέθανε και η Σάρα βρέθηκε και πάλι χήρα, ο Λίνκολν την βοήθησε να διατηρήσει το τεράστιο για τις δυνάμεις της αγρόκτημα. Και την μέρα εκείνη που πήγε να την αποχαιρετήσει, για να φύγει για την προεδρία, δάκρυσε την ώρα που έφευγε για πρώτη φορά, ύστερα από χρόνια, από κοντά της.
Η Σάρα δεν ήθελε ποτέ να γίνει πρόεδρος, φοβούμενη ότι κάτι θα συνέβαινε. Όταν η προκατάληψη της επαληθεύθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα και έφθασαν οι ειδήσεις ότι ο Λίνκολν δολοφονήθηκε, η Σάρα σκέπασε το πρόσωπο της με την ποδιά της και άρχισε να κλαίει με λυγμούς, μουρμουρίζοντας: «Τον σκότωσαν. Το ήξερα ότι θα γινόταν. Το ήξερα ".
Όταν πέθανε η Σάρα, θάφτηκε με ένα μαύρο μάλλινο φόρεμα, που της είχε αγοράσει για την γιορτή της ο Λίνκολν, σαν ένα μικρό δείγμα εκτίμησης για όλα όσα έκανε γι 'αυτόν. "Αναγνώρισε ένα αγόρι με τεράστιο ταλέντο και είδε το διαμάντι όταν σχεδόν όλοι οι γύρω από αυτό το άχαρο, αδέξιο, δειλό αγόρι έβλεπαν μόνο κάτι το ακατέργαστο", λέει ο Oppenheimer. "Αυτό κάνουν οι μητέρες".
Έντισον
Ξαφνιασμένος ο μικρός Θωμάς ρώτησε την μητέρα του τι έγραφε το σημείωμα. Εκείνη του το διάβασε δυνατά: «Ο γιος σας είναι ιδιοφυΐα . Το σχολείο είναι πολύ λίγο γι’ αυτόν. Δεν διαθέτουμε αρκετούς πόρους και καλούς δασκάλους, για να τον εκπαιδεύσουμε. Παρακαλούμε διδάξτε τον εσείς».
Μετά από πολλά χρόνια η μητέρα του Έντισον πέθανε. Εκείνος είχε γίνει ήδη ένας αναγνωρισμένης αξίας εφευρέτης, από τους μεγαλύτερους. Κάποια μέρα, καθώς έψαχνε ανάμεσα στα παλιά κειμήλια της οικογένειας, είδε ένα διπλωμένο χαρτί στη γωνιά ενός συρταριού του παλιού γραφείου. Το πήρε, το ξεδίπλωσε και το διάβασε: «Ο γιος σας είναι ψυχικά άρρωστος και δεν θα του επιτρέψουμε να ξανάρθει πλέον στο σχολείο», έγραφε το χαρτί.
Ήταν το ίδιο εκείνο σημείωμα που του έδωσε ο δάσκαλός στο σχολείο, για να το δώσει στην μητέρα του! Μετά το διάβασμά του ο Έντισον έκλαψε για ώρες και έγραψε στο ημερολόγιό του: « Ο Θωμάς Έντισον ήταν ένα ψυχικά άρρωστο παιδί, το οποίο με τη βοήθεια της ηρωίδας μητέρας του έγινε η ιδιοφυΐα του αιώνα».
Να επαναλάβω αυτό που είπε ο Oppenheimer για την μητέρα του Λίνκολν;
"Αυτό κάνουν οι μητέρες".
Η Μάνα
Την αποκάλεσαν η Μάνα και αυτό ήταν. Αλλά ήταν η Μάνα όλων. Όχι μόνο των δικών της παιδιών. Μια ιστορική φιγούρα, που στην αγκαλιά της βρήκαν την μάνα εκατοντάδες νέοι. Πρόκειται για την Άννα Μελά – Παπαδοπούλου, αδελφή του Μακεδονομάχου, γνωστή και ως Μάνα, σκέτο.
Η εκπληκτική δράση της, αυτή που την έκανε θρύλο σε ολόκληρο το πανελλήνιο, ξεκίνησε στα 1912, με την έναρξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου. Ακολουθεί τότε ως νοσοκόμα την εκστρατεία στη Μακεδονία και στο ενδιάμεσο των Βαλκανικών Πολέμων μένει εκεί για να βοηθήσει όσους υποφέρουν από ένα σωρό μολυσματικές ασθένειες. Όταν το 1913 ξεσπά η επιδημία χολέρας , μετακομίζει σκηνές, αρρώστους και ύποπτους ασθενείς σε ένα δασάκι (στο μέτωπο αυτά), μακριά από το στρατόπεδο και κρεμάει σε ένα δέντρο έναν μαυροπίνακα για να σημειώνει κάθε τόσο τι εφόδια χρειάζεται, για να της τα φέρνουν, χωρίς να χρειάζεται να έρθει κανείς σε επαφή με τους αρρώστους, εκτός από αυτήν.
Ο στρατιώτης που πηγαίνει δύο ημέρες αργότερα διαβάζει έκπληκτος πως του ζητά ένα τσαπί και ένα φτυάρι. Τα θέλει για να θάψει τους στρατιώτες που υπέκυψαν από τη χολέρα, σκάβοντας τάφους με τα ίδια της τα χέρια, για να μην κινδυνεύσει κανείς άλλος! Η γυναίκα αυτή έμεινε στην Ιστορία και στη συνείδηση του λαού ως η «Μάνα του Στρατιώτη» άυπνη στον πόνο του τραυματισμένου, παρηγοριά στον ακρωτηριασμένο, διαβάζοντας στον εγχειρισμένο γράμματα της αγαπημένης του. Τι να πεις γι αυτές τις μάνες; Νιώθεις πολύ λίγη μπροστά τους. Και δεν ήταν μόνο αυτά.
Όταν διαβάζω τέτοιες ιστορίες αυτοθυσίας, σκέφτομαι πόσο διαφορετική είναι η δική μας γενιά. Δεν ξέρω τι θα γινόταν, αν βρισκόμαστε σε συνθήκες παρόμοιες, και ναι, η κάθε γυναίκα σήμερα κάνει τον αγώνα της, στην προσπάθεια να επιβιώσει μέσα στην σκληρή κάποιες φορές πραγματικότητα, αλλά κάνοντας έναν πρόχειρο απολογισμό, προσωπικά αισθάνομαι ότι σαν μάνα, περισσότερο πήρα, παρά έδωσα. Με δίδαξαν, δεν δίδαξα, όσο κι αν ακούγεται παράξενο αυτό.
Περισσότερα σε λίγο.
Ανεπιθύμητη στο μέτωπο
Αλλά ας τα πάρουμε με την σειρά. Συνεχίζοντας με την ιστορία της Μάνας, η Άννα είκοσι ετών παντρεύεται και εγκαθίσταται μαζί με τον άντρα της στο τσιφλίκι της οικογένειας του στις Ροβιές Ευβοίας. Γρήγορα όμως ο γάμος της την απογοητεύει. Άλλωστε άλλα είναι που απασχολούν τον νου και την καρδιά της.
Στο διάστημα αυτό, γίνεται ένα με τους ανθρώπους της περιοχής. Τους ξέρει με τα μικρά τους ονόματα και τα προβλήματα τους είναι προβλήματα της. Όποιος χρειάζεται λεφτά, γιατί παντρεύει το κορίτσι του, στην Μάνα θα πάει. Δεν έχουν ρούχα να φορέσουν; Θα πάρει τα δικά της και των παιδιών της εν ανάγκη, για να ντύσει τους φτωχούς. Βάζει και τα παιδιά της πλέον στον ίδιο τρόπο σκέψης. Οι άρρωστοι, στην Μάνα. Οι ετοιμόγενες, δουλειά της Μάνας. Τρέχει σε κάθε σπίτι, που αισθάνεται ότι υπάρχει ανάγκη. Και δεν περιμένει να της το ζητήσουν, Εκείνη, μόνη της σπεύδει μόλις πληροφορηθεί ότι την χρειάζονται.
Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του αδελφού της Παύλου, ένα γεγονός που της κόστισε, κάνει σκοπό της ζωής της την απελευθέρωση της Μακεδονίας και το ξεσκλάβωμα των αλύτρωτων Ελλήνων. Ο,τι δεν μπορεί να πραγματοποιήσει σαν στρατιώτης το εκπληρώνει ως νοσοκόμα. Ή να πούμε ως μάνα καλύτερα; Γιατί και το λειτούργημα της νοσοκόμας, έχει κάποια όρια. Πότε στα χειρουργεία λοιπόν, πότε στα νυχτέρια δίπλα στους τραυματισμένους, πότε σε εκστρατείες ενημέρωσης στις γραμμές των πρόσω. Αυτές οι ημέρες είναι οι πιο ευτυχισμένες της ζωής της.
Όταν ο ελληνικός στρατός φεύγει για τη Μικρά Ασία, τι φαντάζεστε ότι κάνει; Θα μπορούσε να μείνει στα μετόπισθεν, να πλέκει κάλτσες, κάτι το οποίο έτσι κι αλλιώς εκείνη είχε ξεκινήσει, σαν πρωτοβουλία, βάζοντας τις κυρίες της καλής κοινωνίας να κεντάνε κεντήματα, για να μαζεύει χρήματα για τις ανάγκες νοσηλείας των στρατιωτών. Όχι όμως. Δεν της φτάνει αυτό. Πηγαίνει στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή του πυρός, από τις πρώτες.
Σε ένα γράμμα στον γιο της γράφει: «... Είναι 4.30 π.μ, μόλις έχω γυρίσει από το νοσοκομείο. Πήγα να ιδώ τι γίνονται οι άρρωστοί μου ... αυτές τις μέρες τις θυσιάζω διά δυό ιδίως, τον Μάνο και ένα ευζωνάκι. Ο Μάνος πέρασε την κρίσι του τυφοειδούς πυρετού. Αδύνατος είναι, αλλά κίνδυνο κανέναν δεν έχει. Το ευζωνάκι μάς το έφεραν εις κακά χάλια, από το Ελβανλάρ. Ανήσυχος παραμιλούσε, χάλια είχε. Όταν ξημέρωσε είχε ένα ήσυχο βλέμμα σαν να με παρακαλούσε να μην το εγκαταλείψω. Απ' εκείνην την στιγμήν ορκίστηκα να τον κοιτάξω, να τον επαναφέρω εις την ζωή».
Θα περίμενε κανείς διακρίσεις γι αυτή την γυναίκα, μπροστά σ’ αυτό το μεγαλείο, που αγκάλιαζε κάθε παιδί, σαν να ήταν δικό της, γιος της. Όμως όχι. Εντελώς ξαφνικά αποπέμπεται από το μέτωπο με την κατηγορία ότι ήταν φιλοβενιζελική, με διαταγή που δίνεται προσωπικά από τον διοικητή του ελληνικού στρατού. Αυτή την πίκρα θα την κουβαλάει μέχρι το τέλος των ημερών της.
Μείνετε μαζί μου, για το τέλος της ιστορίας.
Πολεμώντας το χτικιό
Από τα μεγαλύτερα οράματα της ελληνίδας «Μάνας Κουράγιο» είναι η δημιουργία ενός πρότυπου κέντρου για την καταπολέμηση της μάστιγας της εποχής, της φυματίωσης, η οποία είχε τότε προσβάλει το 15% του ελληνικού πληθυσμού, συνολικά πάνω από 300.000 άτομα! Θέριζε η αρρώστια. Τα κατάφερε, έφτασε μέχρι την Αμερική, στην Ελληνική παροικία, για να μαζέψει λεφτά και το έκανε, κοντά στη Βυτίνα, σε ένα χώρο πνιγμένο στα έλατα, που ήταν ιδανικός τόπος για να φιλοξενήσει ένα τέτοιο ίδρυμα.
Προσέγγισε όλα τα υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, που της επέτρεπε η καταγωγή της και οι γνωριμίες της οικογένειας της. Πρίγκιπες, βασιλιάδες, πολιτικούς και εκκλησιαστικούς παράγοντες, επικαλούμενη βοήθεια για τους αναπήρους πολέμου. Θεωρούσε και υποστήριζε ότι ανάπηροι πολέμου είναι όσοι έπαθαν φυματίωση κατά την διάρκεια του μακροχρόνιου πολέμου.
Με το πάθος της για την ζωγραφική, φτιάχνει καρτ ποστάλ, ημερολόγια, ξυλόγλυπτα κανάτια και ποτήρια που αγοράζει από τη Βυτίνα τα ζωγραφίζει και τα πουλάει για λογαριασμό του σανατορίου. Διοργανώνει γιορτή στον Εθνικό Κήπο και αποφασίζει να τη συνδυάσει με την πώληση του βιβλίου της Ο Πλαστήρας.
Έπειτα από εξοντωτική δουλειά, κινητοποίηση όλου του Ελληνισμού και αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, το «τελειότερο και συστηματικότερο σανατόριο της όλης Ανατολής», όπως το περιγράφει ο Τύπος της εποχής, ανοίγει τις πύλες του στους φυματικούς τον Αύγουστο του 1930.
Επτά χρόνια αργότερα, σε ηλικία 67 ετών, η μεγάλη αυτή Ελληνίδα, η πονόψυχη Μάνα κάθε δυστυχισμένου, καταπονημένη από τις αντίξοες συνθήκες διαβίωσης και καταπονημένη σωματικά, θα υποκύψει και η ίδια στη φυματίωση, το χτικιό όπως το έλεγε, που τη χτύπησε ξαφνικά και θα περάσει στην αθανασία.
Τελικά φαίνεται ότι η έννοια της μάνας είναι πολύ ευρύτερη από την βιολογική σχέση και το δέσιμο μητέρας – παιδιού. Δεν λέμε την μητέρα Τερέζα μητέρα, μόνο σαν τίτλο επειδή έχει ενδυθεί το μοναχικό σχήμα, αλλά και επειδή είναι μητέρα για πολλούς. Παίρνουν πολλές μορφές αυτές οι ανορθόδοξες σχέσεις Μάνας – Παιδιού, που γιορτάζουμε μια τέτοια μέρα. Το «Μάνα» σε εισαγωγικά.
Η μητρική αγάπη
Αγάπη είναι η συνεχής φροντίδα, η έγνοια για το άτομο που αγαπάς. Είναι η ανάγκη που νιώθεις να βρίσκεσαι κοντά του, να χαίρεσαι στην συντροφιά του, να σου λείπει όταν βρίσκεσαι μακριά του. Η μητέρα ταυτίζεται με το παιδί της και το θεωρεί μέρος του εαυτού της κι αισθάνεται την χαρά του και την λύπη του σαν να είναι δικές της. Αποκτά μια άλλη ευαισθησία, που της επιτρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του και να βλέπει τα πράγματα από την πλευρά του. Και βλέπουμε να την ξυπνάει ακόμα και το πιο μικρό κλάμα του παιδιού της, την ίδια στιγμή που ούτε κανονιοβολισμοί δεν θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό.
Όμως μιλώντας για μητρική αγάπη, δεν πρόκειται για μια ισότιμη σχέση. Η αγάπη της μάνας δεν έχει όμοιο της και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί με την αγάπη του παιδιού προς την μάνα. Η μάνα, από την φύση δοσμένο αυτό, διοχετεύει όλα τα αποθέματα αγάπης της προς το παιδί, αλλά το ίδιο δεν συμβαίνει αντίστροφα. Τα παιδιά διοχετεύουν με την σειρά τους τα αποθέματα αγάπης που μάζεψαν όλα αυτά τα χρόνια δίπλα στην μάνα, στους δικούς τους σημαντικούς ανθρώπους, συντρόφους, παιδιά κλπ.
Και έτσι πρέπει να γίνει, όσο κι αν φαίνεται άδικο για κείνη, γιατί αυτό προβλέπει η φύση. Φαίνεται άδικο, αλλά δεν είναι. Γιατί η αγάπη της μάνας είναι η μόνη αγάπη, σημειώστε το αυτό, που δεν θέτει όρους. Η μόνη! Όλες οι άλλες αγάπες θέτουν όρους. Θα σ’ αγαπώ, αν μ’ αγαπάς κι εσύ, αν είσαι αυτό ή εκείνο, αν μου μιλάς όμορφα, αν με μεταχειρίζεσαι με λεπτότητα, αν με περιποιείσαι και με φροντίζεις, αν αν αν αν …
Ανταποδοτικότητα
Ναι, κάθε παιδί ξέρει, ότι και η ζωή του ακόμα, με την έννοια της επιβίωσης εξαρτάται από την μάνα, όμως πιστεύω, ότι μόνο όταν φτάσει κανείς στην ηλικία της ωριμότητας μπορεί να αξιολογήσει και να εκτιμήσει πραγματικά τη σημασία που είχε αυτή την φιγούρα για τη ζωή του.
Δεν ξέρω αν συμφωνείτε. Όμως, θα το έχετε δει κι εσείς, η σχέση μιας μάνας με το παιδί της περνάει από πολλά στάδια και ανάμεσα τους και το στάδιο της επανάστασης του παιδιού ή και της απόρριψης ακόμα. Της βρίσκουμε λάθη, της κάνουμε κριτική, την θεωρούμε παρωχημένη, την βαριόμαστε μερικές φορές, πιστεύουμε ότι δεν μας καταλαβαίνει και συχνά μας απογοητεύει.
Είμαστε πολύ απασχολημένοι με την ενηλικίωση μας, δεν έχουμε χρόνο γι αυτήν. Είναι η εποχή που βιώνουμε την φάση της νεανικής υπεροψίας, νιώθουμε ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου και ότι όλοι οι άλλοι περιστρέφονται γύρω μας, όπως οι πλανήτες γύρω από τον ήλιο και ότι πολλοί λίγοι μπορούν να μας καταλάβουν και πάντως όχι η μάνα μας. Η σχέση αυτή όμως τελικά αποκαθίσταται όταν επέλθει η ωριμότητα. Αποκαθίσταται όμως πλήρως στο τέλος. Πάντα! Νόμος αυτό!
Η μητρική αγάπη είναι τρυφερότητα, νοιάξιμο, αυτοθυσία. Είναι το να βάζεις τον άλλον και τις ανάγκες του, πάνω από σένα, πάνω από τις δικές σου ανάγκες. Δύσκολα θα μπορούσαμε οι σύγχρονες να συγκριθούμε με τις ηρωίδες μάνες της ιστορίας, που θυσίασαν και το ψωμί ακόμα για τα παιδιά τους.
Όμως η κάθε μάνα, ακόμα και αυτή που της έρχονται όλα βολικά και εύκολα, μπορεί να μην χρειαστεί ποτέ να θυσιάσει το ψωμί για τα παιδιά της, αλλά κάνει την μεγαλύτερη κατά την γνώμη μου θυσία. Αφιερώνει τη σκέψη της και θυσιάζει τον χρόνο της και τα όνειρα της ακόμα, στη φροντίδα των παιδιών της και αυτά είναι τα πολυτιμότερα πράγματα που έχουμε στη ζωή, μετά το ψωμί.
Και κάτι άλλο τελευταίο. Η μάνα δεν γεννιέται. Η γυναίκα γεννιέται. Η μάνα γίνεται. Γεννιέται τη στιγμή που γεννάει το παιδί της.
Κάποτε υπήρχε μια μηλιά ...
Κάποτε, λέει η ιστορία μας, υπήρχε μια μηλιά … κι αγάπησε ένα μικρό αγόρι. Ακούστε το! Το αποδίδουν για μας η ηθοποιός και φίλη Ελίνα Μιζιθρά και ο ημέτερος και καλός φίλος Κωνσταντίνος RVS.
Κάποτε, υπήρχε μια μηλιά … κι αγάπησε ένα μικρό αγόρι. Το αγόρι έρχονταν κάθε μέρα, μάζευε τα φύλλα της, τα έφτιαχνε στεφάνι κι έπαιζε το βασιλιά του δάσους. Σκαρφάλωνε στον κορμό της, έκανε κούνια στα κλαδιά της κι έτρωγε μήλα. Έπαιζαν κρυφτό. Και όταν κουράζονταν, κοιμόνταν στην σκιά της. Και το αγόρι αγάπησε το δέντρο … Πολύ. Και το δέντρο ήταν ευτυχισμένο.
Μα ο καιρός περνούσε. Και το αγόρι μεγάλωνε. Το δέντρο ήταν συχνά μόνο του. Τότε, μια μέρα ήρθε το αγόρι στο δέντρο και το δέντρο είπε,
‘ Έλα, Αγόρι, έλα και σκαρφάλωσε στον κορμό μου, κάνε κούνια στα κλαδιά μου, φάε από τα μήλα μου και γίνε ευτυχισμένο’.
‘Είμαι πολύ μεγάλος για να σκαρφαλώνω και να παίζω’, είπε το αγόρι. ‘Θέλω να αγοράσω πράγματα και να περνάω καλά. Θέλω χρήματα. Μπορείς να μου δώσεις χρήματα;’
‘Λυπάμαι’, είπε η μηλιά, ‘αλλά δεν έχω χρήματα. Έχω μόνο φύλλα και μήλα. Πάρε τα μήλα μου, Αγόρι, και πούλησέ τα στην πόλη. Έτσι θα κερδίσεις χρήματα και θα είσαι ευτυχισμένο’.
Κι έτσι το αγόρι σκαρφάλωσε στο δέντρο και μάζεψε τα μήλα και τα πήρε μακριά. Και το δέντρο ήταν ευτυχισμένο.
Μα το αγόρι έμεινε μακριά για πολύ καιρό και το δέντρο ήταν λυπημένο. Τότε, μια μέρα το αγόρι ήρθε πάλι και το δέντρο κούνησε τα κλαδιά του χαρούμενα και είπε, ‘Έλα, Αγόρι, σκαρφάλωσε στον κορμό μου, κάνε κούνια στα κλαδιά μου και γίνε ευτυχισμένο’.
‘Είμαι πολύ απασχολημένος για να σκαρφαλώνω σε δέντρα’, είπε το αγόρι. ‘Θέλω ένα σπίτι να με ζεσταίνει’, είπε. ‘Θέλω μια γυναίκα και παιδιά και χρειάζομαι ένα σπίτι. Μπορείς να μου δώσεις ένα σπίτι;’
‘Δεν έχω σπίτι’, είπε το δέντρο. ‘Το σπίτι μου είναι το δάσος, αλλά μπορείς να κόψεις τα κλαδιά μου και να χτίσεις ένα. Τότε θα είσαι ευτυχισμένο’.
Κι έτσι το αγόρι έκοψε τα κλαδιά της και τα κουβάλησε μακριά για να χτίσει το σπίτι του. Και το δέντρο ήταν ευτυχισμένο.
Μα το αγόρι έμεινε μακριά για πολύ καιρό . Όταν ήρθε πάλι το δέντρο ήταν τόσο ευτυχισμένο που δυσκολευόταν να μιλήσει.
‘ Έλα, Αγόρι’, ψιθύρισε, ‘έλα και παίξε’.
‘Είμαι πολύ γέρος και λυπημένος για να παίζω’, είπε το αγόρι. ‘Θέλω μια βάρκα να με πάρει μακριά από ΄δω. Μπορείς να μου δώσεις μια βάρκα;’
‘Κόψε τον κορμό μου και φτιάξε μια βάρκα’, είπε το δέντρο. ‘Τότε θα μπορείς να ταξιδέψεις μακριά … και να είσαι ευτυχισμένος’.
Κι έτσι το αγόρι έκοψε τον κορμό της κι έφτιαξε μια βάρκα και ταξίδεψε μακριά. Και το δέντρο ήταν ευτυχισμένο …. αλλά όχι στ’ αλήθεια.
... κι αγάπησε ένα μικρό αγόρι
‘Λυπάμαι, Αγόρι,’ είπε το δέντρο, ‘μα δεν μου έμεινε τίποτα να σου δώσω - τα μήλα μου τελείωσαν’.
‘Τα δόντια μου είναι πολύ αδύναμα πια για μήλα’, είπε το αγόρι.
‘Τα κλαδιά μου χάθηκαν’, είπε το δέντρο. ‘Δεν μπορούν να σε κουνήσουν‘
‘Είμαι πολύ γέρος για να κουνιέμαι από κλαδιά’, είπε το αγόρι.
‘Ο κορμός μου χάθηκε’, είπε το δέντρο. ‘Δεν μπορείς να σκαρφαλώσεις’
‘Είμαι πολύ κουρασμένος για να σκαρφαλώνω’, είπε το αγόρι.
‘Λυπάμαι’, αναστέναξε το δέντρο. ‘Εύχομαι να μπορούσα να σου δώσω κάτι … αλλά δεν μου απέμεινε τίποτα. Είμαι μόνο ένα παλιοκούτσουρο. Λυπάμαι …’
‘Δεν χρειάζομαι και πολλά τώρα’, είπε το αγόρι, ‘μόνο ένα ήσυχο μέρος για να καθίσω και να αναπαυτώ. Είμαι πολύ κουρασμένος’.
‘Λοιπόν’, είπε η μηλιά ισιώνοντας τον κορμό της όσο πιο πολύ μπορούσε, ‘λοιπόν, ένα παλιοκούτσουρο είναι καλό για να κάθεσαι και να αναπαύεσαι. Έλα, Αγόρι, κάθισε. Κάθισε και ξεκουράσου’.
Και το αγόρι το έκανε.
Και το δέντρο ήταν ευτυχισμένο.
Μια τελευταία συγκινητική ιστορία
Ένας άντρας μπήκε σε ένα ανθοπωλείο να παραγγείλει μια ανθοδέσμη. Ήταν για την μητέρα του, που ζούσε κάπου 300 χιλ. μακριά. Τελείωσε με τις διατυπώσεις, πλήρωσε και βγαίνοντας, κατευθύνθηκε στο αμάξι του. Πολύ όμορφο μέχρι εδώ.
Κατευθυνόμενος στο αμάξι, πήρε το μάτι του ένα μικρό κορίτσι, που κοίταζε την βιτρίνα του ανθοπωλείου κλαμένο. Του κίνησε την περιέργεια και πλησίασε το παιδί και το ρώτησε, γιατί δακρύζει.
Το μικρό κορίτσι του εξομολογήθηκε, ότι ήθελε να αγοράσει ένα τριαντάφυλλο για την μητέρα του, αλλά είχε μόνο ένα δολάριο, ενώ τα μονά τριαντάφυλλα κόστιζαν δύο δολάρια. Του φάνηκε πολύ χαριτωμένο και γλυκό και προσφέρθηκε να πληρώσει εκείνος τα δύο δολάρια για το τριαντάφυλλο.
Μπήκαν πάλι μέσα στο ανθοπωλείο και πλήρωσε για το τριαντάφυλλο που διάλεξε το παιδί. Παρότι βιαστικός, προσφέρθηκε να την πάει σπίτι, στη μητέρα της. Το κορίτσι δέχτηκε με χαρά, γιατί ήταν μακριά του είπε.
Οδήγησε αρκετή ώρα και σύντομα, με τις οδηγίες του παιδιού, βγήκαν από την πόλη και σε κάποια στιγμή το κορίτσι του δείχνει το νεκροταφείο και του λέει «Εδώ!»
Εκείνη τη στιγμή, μια σκέψη πέρασε μέσα από το μυαλό του. Ο άντρας γύρισε πίσω στο ανθοπωλείο, ακύρωσε την παραγγελία που μόλις είχε κάνει και στη θέση της πήρε μια ανθοδέσμη. Οδήγησε μετά άλλα 300 χιλ και πήγε στη μητέρα του ο ίδιος.
Η ζωή είναι μικρή, οι άνθρωποι φεύγουν και όσοι το έχουν ζήσει, ξέρουν. Κάθε δικός μας άνθρωπος φεύγοντας, παίρνει κι ένα κομμάτι μας μαζί του, από την κοινή μας πορεία. Εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο, να τους δείξουμε τι σημαίνουν για μας, όσο τους έχουμε κοντά μας κι εγώ, αν με ρωτάτε, αντίθετα με την Jarvis, δεν το βρίσκω κακό ένα λουλούδι, μια κάρτα και μια ζεστή αγκαλιά στη μάνα, έστω κι αν αυτό γίνεται μια – δυο ή τρεις φορές τον χρόνο.
Η καρδιά της μάνας
Πρόκειται για την ποιητική αφήγηση του Άγγελου Βλάχου, όπου ο γιός, μοναχοπαίδι, αγάπησε την κόρη μιας μάγισσας, η οποία για να ενδώσει του ζητάει να αποδείξει τα αισθήματα του, φέρνοντας την καρδιά της μάνας, να την ρίξει να την φάει το σκυλί της. Τρέχει ο γιος, σκοτώνει τη μάνα του, παίρνει την καρδιά και τρέχει να την πάει, αλλά σκοντάφτει και πέφτει και ακούει την καρδιά της μάνας να κλαίει και να ρωτάει: Χτύπησες, αγόρι μου;
Χρόνια Πολλά σε όλες τις Μανούλες και υπομονή! Άφθονη υπομονή!
Κλείνουμε εδώ, όπως πάντα, με ένα για τον δρόμο. Ένα κλασσικό μουσικό κομμάτι, λίγο έξω από την πεπατημένη μας, το οποίο αν και κατά βάση ερωτικό, το έχω συνδέσει στο μυαλό μου με ένα πολύ αγαπημένο πρόσωπο, που όπως όλοι και εγώ, δεν το αγάπησα τόσο όσο εκείνο εμένα. Ένα μικρό αφιέρωμα, που ελπίζω να σας αρέσει και να σας συγκινήσει το ίδιο με μένα και να σας θυμίσει την δική σας μανούλα.
Una Furtiva Lagrima του Donizetti, ένα φευγαλέο δάκρυ. Σε απόδοση από την Izzy.
DON'T MESS WITH CATS - They are lions in disguise
On Air: κάθε Παρασκευή στις 7 το βράδυ
On Replay: Σάββατο πρωί στις 10, αχάραγα με τον πρώτο καφέ. Bring the cake!
On Replay: Σάββατο πρωί στις 10, αχάραγα με τον πρώτο καφέ. Bring the cake!
Το post γρατζουνίστηκε responsibly από το * Κεραμιδόγατο
Όσοι δεν πρόλαβαν τις ζωντανές εκπομπές, οι εκπομπές διατίθενται στο Mixcloud, σε πακέτο για το σπίτι ;-)
Comments
Post a Comment
Εδώ μπορείς να νιαουρίσεις ελεύθερα